Stripgeschiedenis

Ben Abas

'Tom Wels'.

Ben Abas was een van de meer obscure Nederlandse striptekenaars, actief in het midden van de 20ste eeuw. Binnen stripkringen wordt hij vooral herinnerd om zijn werk voor beeldromans zoals 'Sport Morton' (1947) en 'Lex Brand' (1947-1955), maar ook voor zijn samenwerkingen met Lo Hartog van Banda, onder meer aan de sciencefictionstrip 'Martin Evans' (1955). Hij bracht de rest van zijn leven in Australië door.

Beeldromans
Er is niet veel over Ben Abas bekend. Tussen 1947 en 1955 werkte hij aan diverse zogenaamde "beeldromans". Deze actierijke stripboekjes verschenen in de voetsporen van de succesvolle 'Dick Bos' boekjes van Alfred Mazure. Tot Abas' vroege werk behoorden de eerste zes 'Spot Morton'-deeltjes van de Amsterdamse uitgever Periodiek in 1947. Hij werd opgevolgd door Georges Mazure. Abas begon hierop samen met zijn vader de Bell Studio, eerst in Haarlem en daarna in Lunteren (1952-1955). Zijn hoofdreeksen voor deze uitgeverij gingen over de detective 'Lex Brand' (1947-1955, op tekst van zijn broer Leo Abas) en over de ruimtereiziger 'Tom Wels'. Hij tekende ook twee deeltjes van 'Kara Ben Nemsi' (1952) en drie rond 'Texas Ranger' (1955). Een andere beeldroman die door Bell Studio gepubliceerd werd was 'De Groene Straal', getekend door Dick Vlottes. Van de zomer van 1947 tot de zomer van 1949 tekende Abas maandelijks gemiddeld twee beeldromans. De tweede reeks van 'Lex Brand' liep van 1952 tot 1954. 

Sinds 1948 lagen stripboeken bij de overheid en opvoeders echter onder vuur, omdat ze kinderen een slecht voorbeeld zouden geven en "leesluiheid" zouden veroorzaakten. Tegen 1955 was de publieke opinie tegenover strips zo verslechterd dat Bell Studio haar activiteiten moest staken. 'Lex Brand' en 'Tom Wels' werden pas in de jaren 1980 herdrukt herdrukt door door Stichting Uitgeverij Beeldromans van Peter Vos en H. Bonkes.

'De Strijd der Gaucho's'.

De Strijd der Gaucho's
Van juli tot september 1950 tekende Abas ook de ballonstrip 'De Strijd der Gaucho's' voor het blad Okido van uitgeverij Neerlandia in Utrecht. Abas was bevriend met de scenarist Lo Hartog van Banda, met wie hij in 1948-1949 ook vier nummers van het sciencefictionblad Fantasie en Wetenschap had gemaakt.

Advertentie voor Fantasie en Wetenschap uit De Waarheid

Toonder Studio's
Vanaf 1953 was Abas kort betrokken bij de beroemde Toonder Studio's, maar zijn samenwerking verliep niet bepaald vlekkeloos. Rond 1952 had Hartog van Banda de studio benaderd met een aantal projecten. Eén hiervan was 'Baron van Tast', met tekeningen van Abas. De strip werd afgewezen, maar het plot werd hergebruikt voor de 'Baron Bluff' strip, getekend door Jan van Wensveen. Abas kreeg uiteindelijk de kans om een tijdje aan de 'Tom Poes' ballonstrip voor het weekblad Donald Duck te werken, waarna hij samen met Hartog van Banda de sciencefictionstrip 'Martin Evans' startte.

'Martin Evans'.

Abas tekende het merendeel van het eerste verhaal, 'Het Venuskruid' (1955). Het verscheen oorspronkelijk in enkele Scandinavische kranten en in het Belgische blad 't Kapoentje. In Nederland verscheen het verhaal in 1958 in Echo. Na 100 afleveringen liet de studio deze bladen weten dat ze de strip beëindigden omdat men ontevreden was over het thema en de kwaliteit. Abas kreeg toestemming om 'Martin Evans' op eigen rekeing voort te zetten, maar was diep beledigd over deze werkwijze en liet de strip volledig vallen. Schrijver Hartog van Banda was niet blij met Abas' plotse vertrek, maar vernam pas later hoe de studio hem behandeld had. Banda kreeg nooit de kans om de kwestie met zijn oude vriend uit te praten, omdat Abas kort hierop naar Australië emigreerde. Dit was waarschijnlijk in september of oktober van 1955. Het oorspronkelijke 'Martin Evans'-verhaal werd door een onbekende studio medewerker afgerond. 'Martin Evans' keerde drie jaar later terug in de regionale krant De Stem, aangezien het thema ruimtereizen na de lancering van de Spoetnik in 1957 opnieuw populair was geworden. Het oorspronkelijke verhaal van Abas werd in 1958 herdrukt, waarbij de laatste strookjes door Thé Tjong-Khing werden getekend en geïnkt door Dick Vlottes. Met Dick Vlottes maakte Banda in 1959 een tweede aflevering, 'De Zero-vaart'. De plots van het derde en vierde verhaal werden door Banda bedacht, maar uitgewerkt door Harry van den Eerenbeemt en getekend door Gerrit Stapel, beide ook in 1959.

Latere jaren en dood
Abas was intussen aan het werk als tekenleraar in het Australische Perth, waar hij uiteindelijk overleed. Hij maakte verder de illustraties voor een reeks schoolboeken getiteld 'New Living English' door Roy W. Grace, die in 1974 en 1975 in Perth werden uitgegeven. In de Nederlandse stad Almere werd in 2004 een straat naar Tom Wels genoemd, als deel van de Stripheldenbuurt.

Engelse biografie in de Comiclopedia

Register van tekenaars

(Tekst door Bas Schuddeboom, met dank aan Bert Meppelink en Albert Tol.)