Joost Pollmann

Joost Pollmann (1957) organiseerde tien edities van de Stripdagen Haarlem, publiceerde meerdere essaybundels en schrijft sinds 1998 over strips voor de Volkskrant. Hij geeft in binnen- en buitenland lezingen over tekenkunst en beeldcultuur. Read more

Zen zonder Meester

Meeuwsen, Frenk

Beeldende filosofie

 Voor Frenk Meeuwsen lijkt een tekening op een Zen-tuin: golvende lijnen op sneeuwwit papier. In die lijnen zoekt hij naar het wezen van Japan, naar waarheid en naar zichzelf. Zijn boek Zen zonder meester is beeldende filosofie.

Drie jaar werkte Frenk Meeuwsen aan de grafische roman Zen zonder meester, waarin hij in 55 korte hoofdstukken zijn zoektocht naar spiritualiteit op papier zet. Door een oogafwijking kan Meeuwsen geen diepte zien, en van die ironie maakt hij als verteller handig gebruik. Veel belevenissen spelen zich af in Japan (hij werkt bij een animatiestudio waar hij droevige meisjesogen tekent), maar hij keert ook geregeld terug naar zijn jeugd in Nederland, met zijn vader als eerste goeroe.

Hoe klinkt het geluid van één klappende hand? Dit beroemde raadsel uit de Zen-filosofie wordt door Meeuwsen simpel opgelost: het 'klinkt' zoals applaus in gebarentaal voor doven wordt uitgebeeld. Natuurlijk maakt hij daar een tekening van, maar deze oplossing is ook kenmerkend voor zijn benadering van spiritualiteit, daar moet je namelijk niet te mystiekerig over doen. Met Hollandse nuchterheid gaat hij het Japanse boeddhisme te lijf, en komt zo tot verrassende ontdekkingen.

Zen zonder meester is getekend in strak zwartwit, in de stijl van de Franse tekenaar David B. die Meeuwsen tot zijn grote voorbeelden rekent. In de Aziatische calligrafie is de zwarte penseelstreek op sneeuwwit papier een oefening in concentratie én zwierigheid: de tekenaar moet focussen én loslaten. In de Japanse Zen-tuin zorgen zwarte voren in het witte grind voor patronen die de mediterende monnik kan volgen, om zichzelf te vergeten. Mooi is ook wat Meeuwsen vertelt over de zwarte band die hij kreeg als karateka: als je vaak vecht slijt het zwart eraf, tot er een witte band overblijft. De kunst van de paradox.

Frenk Meeuwsen (1965) studeerde aan de Gerrit Rietveld Academie en de Rijksakademie van beeldende kunsten in Amsterdam. Daarnaast beoefende hij oosterse vechtkunsten en behaalde hij de zwarte band in karate. Zijn fascinatie voor het filosofisch denken in het verre oosten bracht hem midden jaren negentig naar Japan, waar hij in de tempelstad Kyoto woonde. Meeuwsen exposeerde zijn schilderkunst in binnen- en buitenland, en debuteert nu als stripmaker met Zen zonder meester.
Frenk Meeuwsen, 'Zen zonder meester', Uitgeverij Sherpa, 288 blz., ISBN 978-90-8988-109-0, € 19,95.

www.frenkmeeuwsen.com

published: 18 November 2017