Stripgeschiedenis

Herinneringen Harry van den Eerenbeemt

Herinneringen aan de Toonder Studio's

Ik werkte bij de Toonder Studio's in de episode 1957-1962, waarvan de laatste drie jaren als freelance medewerker. Strips die ik schreef waren onder andere de "naturalistisch" getekende krantenstrip 'Marion' (in De Telegraaf), de balloonstrip 'Tom Poes' (in Donald Duck Weekblad), en de tekststrip 'Kappie' (in diverse bladen). Er moeten er nog meer zijn geweest, want er staat me bij dat ik op een gegeven moment vijf verschillende strips van teksten en beeldaanwijzingen voorzag. Met hun aanwijzingen voor de afbeeldingen bij de teksten functioneerden de schrijvers feitelijk als een soort "regisseurs" avant-la-TV. Ik weet niet of zij het allemaal deden, in elk geval was het praktijk bij Lo Hartog van Banda en mijzelf.

Ik las over Waling Dijkstra, dat deze onder andere deel uitmaakte van de "braintrust". Voor zover ik me herinner, is deze pas vrij laat opgedoken met een idee voor een 'Marion'-verhaal en ik heb niet de indruk dat hij erg lang voor de Toonder Studio's heeft gewerkt. Er waren ook auteurs-tekenaars, waarvan Willy Lohman en Dick Vlottes zeker moeten worden genoemd. Ook Gerrit Stapel bracht zijn eigen verhalen in. Tekenaars waar ik veel mee heb samengewerkt zijn Jan Wesseling, Thé Tjong-Khing, Ton Beek en Ben Klokman(?).

Cees de Weert had de productieleiding over de tekenstudio en was tegelijk "traffic manager". In de filmstudio's beneden waren Pamela en Harold Mack bezig met het creëren van de tekenfilm 'Moonglow'; in een belendende ruimte kon je Han van Gelder bezig zien met papieren knipselvormen voor een film, die naar ik meen ging over een legende van een Verdronken Stad. Ook ontstond daar de film 'Paleontolgie', waarvoor hij vermoedelijk als eerste een 'Jurassic Park' met model-saurussen schiep. Deze film heeft later nog een prijs gewonnen. En dan waren er de echte film-animators Borge Ring en Jensen, twee Denen, die een brokkelig soort taaltje spraken. Van de filmafdeling had John van der Meulen de productieleiding. Elke vrijdag kwam Marten Toonder in eigen persoon, hield s'ochtends zitting met de schrijvers om de stand van de verhalen door te spreken en s'middags trok hij zich terug voor besprekingen met de heer Back, zakelijk directeur.

De Toonder Studio's bevonden zich aanvankelijk in de Reguliersdwarsstraat, in een doolhofachtig gebouwencomplex, dat je ontving als een smal pittoresk jordanig huisje, maar dat zich, wanneer je eenmaal binnen was, met trappen, gangetjes, sleuven en afdalingen opeens naar onverwachte kanten uitbreidde. De schrijver Jan Gerhard Toonder woonde op steenworp afstand op het Singel. (Wel handig, want als-ie op Ibiza was, en dat was hij meestal, dan stelde hij zijn appartement gastvrij ter beschikking als werkruimte voor Banda of mij). De oude heer Toonder senior kwam op gezette tijden binnenstappen, wierp fronsend een blik in elk werkvertrek en trok zich dan zwijgend terug in de de kamer van zoon Marten. Zowel Wal Rus als Kappie zijn min of meer gemodelleerd naar deze knoestige kapitein. De verhuizing naar de Geldersekade heb ik nog meegemaakt, maar ik meen dat ik toen al vanuit mijn werkplek thuis bijdragen leverde.

Harry van den Eerenbeemt, september 2001