Stripgeschiedenis
Zone 5300
Uit de grote stroom smallpress-tijdschriften die in de jaren 1990 het Nederlandse striplandschap overspoelt, steekt er een met kop en schouders bovenuit: Zone 5300 uit Rotterdam. Niet alleen vanwege de indrukwekkende lijst met namen die aan het blad hebben meegewerkt, maar ook vanwege het feit dat het blad na meer dan 20 jaar nog springlevend is. Wat begon als maandelijks zwart-wit pulpblaadje vol "Strips, Cultuur & Curiosa" ligt nu in de schappen als een full colour kwartaalmagazine, maar nog steeds met diezelfde pijlers.
Het beeldmerk van Zone 5300 is een hondje. Het eerste hondje (hiernaast) was van Benno Vranken. Vanaf 1999 siert Luuk Bode's hondje de cover.
Wie Zone's curriculum vitae doorloopt ziet dat het heeft bijgedragen aan het succes van grote namen uit de stripwereld. Om een beeld te geven noemen we: Erik Kriek, Milan Hulsing, Michiel de Jong, Jeroen Steehouwer, Wasco, Gerrie Hondius, Simon Spruyt, Barbara Stok, Rob van Barneveld, Gummbah, Kim Duchateau, Typex, Sandra de Haan, Luuk Bode, Lamelos, Jan Vriends en Pieter van Oudheusden. Ook was het blad het vaste huis van strips als 'Eefje Wentelteefje', 'Haagse Harry', 'Fokke & Sukke', 'Cowboy John', 'Mr. Mack', 'Boerke', 'Arthur Riemslag',' Singlemania', 'Gutsman', 'Strandman', 'Death Boy', 'Otto', 'John en John', 'Uier' en 'Rob 'n' Roll Hall of Fame' van Rob Derks.
Oprichters van het blad zijn Robert van der Kroft (bekend als tekenaar van 'Sjors en Sjimmie' en 'Claire') en Tonio van Vugt. De twee ontmoeten elkaar in de Rotterdamse Gemeentebibliotheek bij de viering van het 250ste nummer van Stripschrift, waar Tonio aanwezig is met zijn Kunstacademievrienden om het stripblad Barwoel te promoten. Het zaadje wordt geplant om een nieuw tijdschrift te maken dat voor de helft gevuld is met strips en voor de andere helft met artikelen voor dezelfde doelgroep. Het duurt nog anderhalf jaar voordat er begonnen wordt aan een dummy-nulnummer, waarmee op de Haarlemse Stripdagen 1994 nieuwe medewerkers worden gelokt.
'Eefje Wentelteefje' van Jeroen de Leijer stond vanaf de start in Zone 5300. Deze grap stond in nummer 54 uit 2001.
Het duo had een soort kruising van hun favoriete (strip)tijdschriften voor ogen: Humo, Wordt Vervolgd, Pep (waar Robert zijn carrière begon), De Vrije Balloen (waar Robert in de redactie heeft gezeten) en diverse buitenlandse bladen. Van der Kroft vond het comic-formaat heel belangrijk (comics waren toen heel hip en in opkomst in Nederland). Daarnaast moest het blad (met veel humor) aandacht aan verschillende vormen van cultuur: muziek, film, tv, (straat)theater, boeken, tijdschriften, tentoonstellingen en randverschijnselen.
Marcel Ruijters is met strips als 'Dr. Molotow', 'Troglodytes' en 'Sint Lydwine' medewerker van het eerste uur.
Deelnemende stripauteurs werden al gauw gevonden. Tekenaars als Erik Kriek, Gummbah, Jeroen de Leijer, Typex, Marcel Ruijters, Maaike Hartjes en Berend Vonk waren er al vanaf het begin bij. En hoewel veel van de oorspronkelijke Zone-auteurs inmiddels gevestigde namen zijn, keren ze nog regelmatig terug om zich buiten de commercie te kunnen blijven ontwikkelen en dingen te kunnen doen die ze elders niet kunnen. In de eerste nummers zijn verder columns te vinden van onder meer Frits Jonker en Kees Torn, die in 1994 het Leids Cabaretfestival had gewonnen.
'Gutsman' van Erik Kriek
Robert van der Kroft:
“In eerste instantie deden we álles zelf. Tekenaars benaderen, strips uitkiezen, schrijven, kopiëren, lay-out (met papier, schaar en lijm: het was immers 1994, nog voor het computertijdperk), acquisitie, zelfs adresbandjes om de nummers vouwen en plakken voor de abonnees, stempelen, naar het postkantoor brengen... écht alles dus. Ik concentreerde me op het uitgeven, contacten met de drukker, verspreider, en het betalen ervan.”
Dat het blad op artistiek vlak gewaardeerd werd bleek al op 21-22 oktober 1995, toen het de Stripschappenning voor bijzondere verdiensten won (tegenwoordig de P. Hans Frankfurtherprijs). Na vijf jaar werd het uitgeven overgenomen door de Stichting Zone 5300. Toen deze stichting in 2004 failliet ging, kwam de helpende hand van de huidige uitgever, Stichting Rotown Magic. Zone 5300 moet het vooral hebben van de abonnees. De oplage is al jaren stabiel op 2500 exemplaren, waarvan er zo'n 1000 naar abonnees gaan.
Vanaf 1998 stond Jan Vriends in Zone, wat daarna opging in de strapatsen van 'Cowboy John' op zijn stalen ros. De serie werd in 2009 met een eigen albumuitgave door Zone 5300.
Na twintig jaar staat Tonio van Vugt nog steeds aan het roer van de Zone-redactie, die inmiddels aangevuld met Marcel Ruijters, Eric van der Heijden en Natasja van Loon. Ook is er een speciaal agentschap opgericht, onder beheer van Sandra de Haan, waardoor Zone-tekenaars ook voor andere klussen kunnen worden ingeschakeld. Een belangrijke tak, die bovendien een goede financiële buffer oplevert voor het blad.
Vanaf 2004 rijdt Mr. Mack van Schwantz door het blad.
De geschiedenis van Zone 5300 kent een paar interessante specials: de humorspecial, Duitslandnummer, Smurfenspecial, horrorspecial, Scandinaviënummer en de Turkijespecial. Hiervoor worden interessante strips uit zowel binnen- als buitenland uitgekozen. Want ook buitenlandse auteurs krijgen een plekje in de Zone. Zo hebben tot dan toe onbekende buitenlandse tekenaars als Jim Woodring, Maria Björklund, Olle Berg en Stéphane Blanquet in Zone 5300 hun Nederlandse debuut gehad.
'Planeet Z' van Maria Björklund.
De selectie van nieuw talent is volgens Van Vugt streng, doch rechtvaardig:
“Voorlopig lukt het ons nog steeds om in elk nummer één nieuw, soms nog geheel onbekende maar kwalitatief hoogstaand werk van een tekenaar te publiceren. Dat willen we wel volhouden, dus daar moet je wat voor doen. We hebben geen regels in marmer gehouwen. We weten het vaak als we het zien. Realistische avonturenstrips zul je bij ons niet zo gauw tegenkomen, maar ook daar zijn uitzonderingen op geweest. Vernieuwing is leuk, maar kwaliteit is belangrijker. Goed tekenwerk is belangrijk, maar een goed verhaal minstens even belangrijk. Een spetterend getekend verhaal zonder inhoud maakt minder kans.”
Milan Hulsing en Michiel de Jong leveren ook regelmatig bijdragen, zoals in 2005 met 'Candy'.
Daarnaast onderscheidt Zone 5300 zich, geheel in lijn met haar cross-over karakter, door de organisatie van talloze evenementen op diverse culturele podia en festivals. In februari 2013 werd het verschijnen van het extra dikke honderdste nummer gevierd met een groots feest, in samenwerking met het eveneens jubilerende zusterblad Schokkend Nieuws. In Rotterdam, zult u denken? Nee, in de Amsterdamse Melkweg! Wat alleen maar aangeeft dat Zone 5300 geen lokaal blad is, maar het belangrijkste alternatieve stripblad van heel Nederland!
Een groot deel van deze pagina is ontleend aan het artikel '100x Zone 5300, van eigenwijs undergroundblaadje tot dwarsligger met kwaliteitsuitstraling' uit Stripnieuw #49, van november 2012. Met grote dank aan Cok Jouvenaar.
Externe link:
www.zone5300.nl
