Stripgeschiedenis
Lambiek op Koningsstraat 27 (2015-2018)
Lambiek op de Koningsstraat, geschilderd door Edwin Hagendoorn (2018).
Nieuw op de Nieuwmarkt
En zo, na bijna 47 jaar, verhuisde Lambiek uit de Kerkstraat naar Koningsstraat 27, een winkellocatie vlak bij de Nieuwmarkt, waar voorheen "vintage design winkel" Feather & Cross (boven) en platenzaak Zwart Goud (beneden) waren ondergebracht. Het gebouw is een nationaal monument, gebouwd in 1765, en was ooit de woning van de 18e eeuwse Armeense priester Johannes de Minas. Een gevelsteen met een afbeelding van een miskelk en een opschrift in het Armeens herinnert nog aan die geschiedenis.
De indexering van huurprijzen in de Kerkstraat maakte het steeds moeilijker voor Lambiek om aan de maandelijkse betalingen te voldoen. Een tijdje heerste er vrees dat Lambiek voorgoed zou moeten sluiten. Gelukkig kregen we in deze periode heel wat steun van onze trouwe klanten. Michiel van de Pol tekende een prachtige hommagestrip over al het plezier dat Lambiek hem door de jaren heen had bezorgd. Herwolt van Doornen maakte een promotionele tekening voor onze website en op 26 juli 2014 werd er ook in Floor de Goede's krantenstrip 'Flo' in Het Parool naar Lambiek verwezen.
Strip van Michiel van de Pol uit 2014 als steuntje in de rug voor Lambiek.
Zonder de capabele handen en waardevolle adviezen van onze huisklusjesman Marko Otsen hadden we het zeker niet gered. Hij hield aldoor het hoofd koel en kwam met oplossingen om de winkel te reorganiseren en financieel stabiel te houden. Hiervoor zullen wij hem eeuwig dankbaar blijven! Ook moeten wij onze grote dank betuigen aan de vele trouwe klanten die ons hebben geholpen met de verhuizing. Om Lambieks nieuwe onderkomen te vieren maakte Lae Schäfer een prachtig vogelperspectief van onze gloednieuwe winkel, dat onderaan deze pagina te bewonderen is.
Op 30 oktober 2015 dook onze eerste klant op terwijl we nog steeds aan het uitpakken waren.
Een groot voordeel van de nieuwe locatie is de nabijheid van het Centraal Station. Vandaar hoeven klanten maar één halte met de metro te reizen, om bij de Nieuwmarkt uitgang Koningsstraat te kiezen en zich bij wijze van spreken met de roltrap de winkel in te laten rollen. Lambiek zit recht tegenover de metro-uitgang! Onze nieuwe ruimte is te klein voor grootschalige exposities, maar gelukkig kunnen we nog wel signeersessies houden. Interessant genoeg vertelden sommige bezoekers ons dat ze de kleinere locatie eigenlijk een verbetering vinden, omdat het er gezelliger is. Velen zijn ook blij met de nieuwe rangschikking van de boeken in de kasten. In het verleden klasseerde Kees alle boeken op auteur in plaats van reeks of titel. Hoewel hiermee het belang van de auteur werd benadrukt, vonden veel klanten het toch lastig om zelf bepaalde boeken te vinden. De verhuizing naar een nieuwe straat was voor Boris de perfecte gelegenheid om de kastindeling te veranderen naar reeks en titel, zoals in de meeste stripwinkels. De Nederlandstalige boeken zijn nu boven ondergebracht en de Engels- en Franstalige uitgaven beneden. Onze klanten vinden dit een flinke verbetering en wie zijn wij om het met hen oneens te zijn? Lambiek is ook nog altijd de plek bij uitstek voor de vele small press mini-comics en zines door voornamelijk lokale stripauteurs, zoals Larie Cook, Michiel Budel, Gabriël Kousbroek, Joost Halbertsma, Lae Schäfer en Jeroen Funke. Lae wijdde hier zelfs een speciaal stripje aan, dat op 2 februari 2016 op tapas.io werd gepubliceerd.
De veiligheidshekken voor onze achterramen werden gemodelleerd naar een pagina uit Wasco's kunstboek 'Het Tuitel Complex'. Staalkunstenaar Robin Hoed maakte het ontwerp een realiteit.
Onze stapel met gefiguurzaagde boeken wordt door Dani Dumitru aan Boris en zijn maker Arie teruggegeven.
In de chaos van de verhuizing verloren we de houten stapel boeken die op de bagagedrager van de fiets met de Lambiek-pop bevestigd was. We vreesden dat het knutselwerk ofwel gestolen ofwel per ongeluk weggegooid was. Puur toevallig kwamen de houten boeken terecht bij Dani Dumitru van rommel-gezocht.nl, een verkoper op de Waterlooplein-markt. Omdat hij niet wist wat dit vreemde stukje handenarbeid moest voorstellen vroeg hij zijn vrouw Tess om hulp. Zij was redacteur bij het meidenblad Tina geweest en stond dus in contact met enkele stripkenners. Ze stelde de vraag aan een oud-collega, die toevallig onze eigen Bas Schuddeboom was! Bas herkende het werk natuurlijk meteen en lichtte Boris in. De heer Dumitru was zo sympathiek om op 16 september 2016 de houten boeken naar Boris en hun maker Larie Cook te brengen. Zo kwam er dan weer een einde aan nóg een hoofdstuk uit het bewogen leven van onze houten Lambiek-pop...
Charlotte Goede en Boris Kousemaker in 2016.
Veel personeel
Boris Kousemaker bleef tijdens deze periode aan het roer staan. Helaas ging Klaas Knol na bijna 30 jaar trouwe dienst met pensioen. Gezondheidsproblemen dwongen hem al om vaker thuis te blijven, waarbij Marko Otsen voor hem inviel. Tegen de tijd dat hij ermee stopte was hij al op deeltijds werk overgeschakeld. Maar zelfs na zijn pensionering bleef Klaas bij Lambiek betrokken, totdat zijn gezondheid het echt niet meer toeliet. Zo bestelde hij nog steeds nieuwe striptitels voor onze voorraad, schreef hij promotionele teksten voor onze evenementen en beantwoordde hij mails.
Sebastiaan de Vries ruimt de kasten in. Op de achtergrond zien we het Wasco-hekwerk. (2016)
Nadat al eerder Lot en Abel vertrokken waren, verliet ook Jurrien de Vries ons in 2016 tijdelijk. Gelukkig vonden wij vervanging in zijn broer Sebastiaan. Die besloot echter na enkele maanden weer te gaan studeren, waarna Jurrien in onze gelederen terugkeerde. Tussen februari 2016 en april 2017 deed Charlotte Goede haar achternaam eer aan en leverde goed werk voor Lambiek. Ook Arie Plas, beter bekend als de cartoonist Larie Cook, werd in 2016 een van onze nieuwe verkopers. Zes jaar eerder had Arie al een uithangbord en Lambiek-pop voor ons geschilderd, dus hij was zeker geen onbekende. In 2018 kregen we eveneens kortstondig hulp in de winkel van Bajka, Noaji en Meander. Intussen bleef Bas Schuddeboom van huis uit vrijwilligerswerk voor de website uitvoeren. In 2015 vond hij een trouwe medewerker in de Belg Kjell Knudde. Het nieuwe "Knuddeboom" team ging zich richten op volledigere en meer analytische biografieën voor de Comiclopedia, waarbij gaandeweg ook de oude pagina's herzien werden. Deze upgrade gaf de algehele reputatie van de site een extra boost, en leverde het team in 2020 de P. Hans Frankfurtherprijs voor bijzondere verdiensten op.
Boris met Dave Cooper (22 maart 2016).
Signeersessies en andere gebeurtenissen (2016-2017)
Zoals we al schreven maakte de kleinere winkel helaas de grootschalige tentoonstellingen uit het verleden onmogelijk. Maar signeersessies blijven tot op de dag van vandaag terugkerende gebeurtenissen. Op 22 maart 2016 verwelkomden we de Canadese tekenaar en schilder Dave Cooper ('Dan en Larry in Don't Do That!') in Lambiek voor een signeersessie. De ogen van onze klanten werden haast even groot als zijn gestoorde personages toen ze zijn tekeningen zagen ontstaan. Op 31 maart bracht Schwantz, tekenaar van 'Beestjes', het beest in zichzelf naar boven bij een nieuwe signeersessie. Geluiden uit de underground rezen op 22 april op toen het Sounds of the Underground festivalstripboek werd gepresenteerd door MC Gijs Borstlab en de Canadees-Amsterdamse tekenaar Maia Matches. Later die avond schudde onze winkel op de beats van DJ Naaktslak en Hakki Takki.
Derf Backderf.
Sam Peeters, tekenaar van 'In De Schaduw Van Mijn Lul', dook op 19 mei 2016 weer uit de duisternis op om zijn nieuwste graphic novel 'Fucking Hell' te signeren. Bijna precies een jaar later, op 12 mei 2017 was hij weer van de partij, ditmaal met zijn wonderlijke tekstloze graphic novel 'Iedereen op Claudia'. Op 7 juni 2016 bracht Derf Backderf ons een tweede bezoekje voor een signeersessie rond zijn boeken 'My Friend Dahmer' en 'Trashed'. Op 17 november presenteerden de Limburgers Marco Jeurissen, Jean Gouders, Gady Mirtenbaum, Berend Vonk en Toon Hezemans hun collectieve stripboek 'Grenzeloos', een verzameling vergeten verhalen uit de grensstreek. Behalve hun boek, trakteerde de "Limbo Five" het toegesnelde pubiek ook op vlaai en muziek. Op 24 november bracht Frenk Meeuwsen ons verstand naar hogere niveaus met zijn Zen-filosofische grafische roman 'Zen Zonder Meester', terwijl 'Swamp Thing'-tekenaar Floris Oudshoorn op 8 december 2017 zijn tweede officiële signeersessie bij Lambiek op zijn cv kon zetten.
Lambiek trekt nog altijd een menigte aan. Nou ja, Sam Peeters dan.
Kutlul (2017-2018)
De meest opvallende presentaties tijdens deze periode draaiden rond het provocatieve alternatieve stripblad met de charmante titel Kutlul. Het eerste nummer, 0, kwam in de lente van 2016 uit, maar sinds 14 april 2017 heeft elk nieuw nummer zijn officiële en exclusieve publieke presentatie in Lambieks hoofdkwartier gekregen: nummer 5 (14 april 2017), nummer 6 (29 september 2017), nummer 7 (6 april 2018) en nummer 8 (10 augustus 2018). Oprichters Joost Halbertsma en Dirk Verschure zijn steevast tijdens deze gelegenheden aanwezig, evenals enkele van de andere medewerkers, zoals Pieter Zandvliet en Maia Matches. Muziek is zelden ver weg. Op 14 april 2017 liet the Sounds of the Underground de performance-act Boetiek Underground Spacetower wat muzikaal vermaak verzorgen. In het achtste nummer van Kutlul tekende Joost Halbertsma een treffende karikatuur van Boris Kousemaker.
Boris, getekend door Joost Halbertsma in Kutlul 8.
Signeersessies (2018)
Op 12 januari 2018 was het derde officiële bezoek van Peter van Dongen. Hij tekende in exemplaren van zijn grafische roman 'Familieziek', die gebaseerd was op de gelijknamige roman van de Nederlandse schrijver Adriaan van Dis. Eén week later kreeg de tekenaar ook de Stripschapprijs voor zijn hele oeuvre. Op 23 maart tekende de Amerikaanse tekenaar Turtel Onli ('NOG') zijn werk in ons midden en op 30 maart kregen we bezoek van de Amerikaanse schrijver en fotograaf Chad Bilyeu, die sinds 2009 in Amsterdams woont. Bilyeu presenteerde het eerste deel zijn comicreeks 'Chad in Amsterdam', waarin hij als Amerikaan de Nederlandse samenleving en al zijn gewoonten en gebruiken onderzoekt. Voor zijn strips werkt hij samen met een internationaal netwerk van tekenaars en illustratoren. Chad keerde nog vaak terug in Lambiek, niet alleen voor verdere boekpresentaties, maar ook als vaste gast bij de vrijdagborrels.
Chad Bilyeu, Sebastiaan de Vries en Jurrien de Vies op een van de vrijdagborrels.
Op 8 juni presenteerde beeldend kunstenares Nathalie Cincunegui haar grafische romandebuut 'The Journey of Mr. Naut', terwijl Jasper Rietman op 29 juni zijn eigen debuut 'Exodus' over de vluchtelingencrisis signeerde. Aimée de Jongh hield op 27 juli haar derde signeersessie in Lambiek. Helemaal vanuit Frankrijk kwam Éric Cartier die, op 31 augustus, zijn grafische roman 'One Two Three Four Ramones' presenteerde, geschreven door Xavier Bétaucourt en Bruno Cadène en gebaseerd op het leven en de carrière van de punkband The Ramones. Gabba gabba, hey!
Aimée de Jongh signeert voor de winkel in juli 2018..
Stripmakers des Vaderlands
In oktober 2017 werd onze voormalige "webmistress" Margreet de Heer benoemd tot Stripmaker des Vaderlands. In januari 2018 maakte de fotostripmaker Ype Driessen een speciale fotostrip om deze gebeurtenis te vieren, waarin hij samen met Margreet de hoofdrol heeft. De locatie van deze grappige strip van vier plaatjes was Lambiek (de "Stripwinkel des Vaderlands") en toonder verder onze Klaas Knol (de "Stripverkoper des Vaderlands") en een niet-geïdentificeerde man (de "Striplezer des Vaderlands"). Eén van Margreets belangrijkste agendapunten is de promotie van strips in het Nederlandse onderwijs. Ze werkte opnieuw samen met ex-Comiclopediacollega Bas Schuddeboom om een gids samen te stellen van graphic novels voor op de leeslijst van middelbare scholieren. Het duo werd bijgestaan door de leraar Nederlands Willard Mans, terwijl vele boeken door Lambiek aan de samenstellers werden uitgeleend. Op 7 november 2018 werd de gids 'Graphic Novels voor de Leeslijst' gepresenteerd in boekhandel Scheltema.
Fotostrip door Ype Driessen om onze gloednieuwe Stripmaker des Vaderlands te promoten.
Aanloop naar Lambieks 50ste verjaardag
Het grote project van 2018 was de vijftigste verjaardag van Lambiek in november. Reden genoeg om terug te blikken. Bas Schuddeboom speelde al sinds 2016 met het idee om de glorieuze geschiedenis van onze baanbrekende winkel en Kees Kousemaker in een kroniek vast te leggen. Het plan schoot voor het eerst door zijn hoofd toen in januari 2014 het tijdschrift Eppo een artikel van Dick Matena plaatste, waarin hij terugkeek op zijn vechtpartij met Kees tijdens het Stripschapfeest van 1978. Bas herinnerde zich dat Kees het gebeuren iets anders vertelde, maar deze versie had hij jammer genoeg niet vastgelegd toen Kees nog in leven was. Daar kwamen nog eens de vele mooie verhalen die Klaas Knol met zo veel enthousiasme kon vertellen over de geschiedenis van de winkel. Met Eppo-medewerker Robin Schouten besprak Bas de mogelijkheden van een Verhalen-van-Lambiek-achtige column. Het idee was dat Robin af en toe een verhaal uit de mond van Klaas zou optekenen. Publicatie zou kunnen plaatsvinden in een van de stripinformatiebladen of op de eigen Lambiek-website. Hoewel dit project nooit van de grond kwam, was het zaadje wel geplant.
Plannen voor een "Lamboek"
Na de dood van Peter Pontiac in januari 2015 voelde Bas nog meer noodzaak om de herinneringen van mensen uit de vroege jaren van Lambiek vast te leggen. In mei 2015 besprak hij zijn idee voor een geschiedschrijving over Lambiek in boekvorm met Boris Kousemaker. Maar ja, het project had wel een uitgever en auteur nodig. Met een voltijdbaan én zijn Comiclopedia-werk, had Bas zelf de tijd niet voor zo'n onderneming. In augustus 2016 had hij een oriënterend gesprek met Hansje Joustra, die inmiddels bij Scratch Books werkte en bovenal een van Kees' beste vrienden was geweest. Er werd een plan gemaakt om Lambieks geschiedenis per decennium op te splitsen en voor elk hoofdstuk een schrijver te zoeken die in die specifieke periode bij de winkel betrokken was. Bas nam alvast contact op met oud-medewerker en fotograaf Hans Frederiks om de vroege jaren te verzorgen. Het project verdween in de ijskast toen Scratch zich een paar maanden later terugtrok. Pas midden 2017 kwam het plan weer ter sprake, toen Bas een gesprek had met StripNieuws-redacteuren Cok Jouvenaar en Jos van Waterschoot. De twee zagen wel wat in een boek van 100 pagina's, gemodelleerd naar de recent bij Personalia verschenen kroniek rond de legendarische Studio Arnhem ('Terug naar Studio Arnhem', 2017). Hoewel Klaas' verhalen de kern van het boek zouden blijven, wilde het nieuwe team ook een hoop van het unieke tekenwerk dat in de loop der jaren voor Lambiek was gemaakt afbeelden. Verschillende uitgevers uit het netwerk van Cok en Jos werden benaderd, maar allemaal vonden ze het Lambiek-project commercieel te riskant. Jos en Cok suggereerden een plan B: een speciale editie van StripNieuws rondom de Amsterdamse stripscene, met Lambiek als middelpunt. Helaas ging ook dit idee niet door, aangezien Lambieks jubileum samenviel met dat van de uitgever van StripNieuws, Het Stripschap. Het leek erop dat het boekenplan de prullenbak in kon...
Werk in uitvoering: de Lambiek-correspondentie en het persknipselsarchief, georganiseerd per jaar.
Duik in de archieven
Maar Lambieks verhaal moest verteld worden. In een mailwisseling uit begin 2018 toonde Kjell Knudde zich een groot voorstander van het plan om de hele kroniek op de Lambiek-website te plaatsen. De twee Comiclopedia-schrijvers besloten de handen ineen te slaan om samen 'Het Verhaal van Lambiek' schrijven. Maar waar te beginnen? Er waren wel wat artikelen en uitgaven rond Lambiek verschenen, maar die waren lang niet alomvattend. Gelukkig had Bas alle benodigde informatie bij de hand. Toen Lambiek eind 2015 verhuisde van de Kerkstraat naar de Koningsstraat, had hij drie dozen vol krantenknipsels en foto's meegenomen naar zijn huis in Zaandam. In de zomer van 2018 organiseerde hij de inhoud van alle dozen, en scande hij de interessantste stukken. Bas vulde zijn Dropbox met een Lambiek-archief vol gedigitaliseerde krantenartikelen, interviews, knipsels, corresprondentie, tekenwerk en audio- en videobestanden, waar Kjell doorheen kon gaan. Door alle gebeurtenissen chronologisch te ordenen, halve herinneringen aan te vullen met informatie uit oude interviews en nieuwsberichten en het dateren van oude foto's konden Bas en Kjell veel in een historische context plaatsen. Met de nieuw ontsloten informatie maakten Bas en Kjell en Lambiek Tijdlijn waarin alle belangrijke en interessante gebeurtenissen werden genoteerd. Een onvolledige lijst met oud-medewerkers van Lambiek werd met behulp van Boris en Klaas gemaakt. Namen uit de vroege jaren konden worden genoteerd dankzij de filmbeelden van Kees' speech tijdens het feest rond Lambieks veertigste verjaardag in 2008. Jammer genoeg was het geluid erg slecht, waardoor het soms lastig te verstaan was wat Kees nu precies zei. Door haast goddelijke interventie vond Bas in een van de dozen het originele, verfrommelde spiekbriefje dat Kees tijdens zijn speech had gebruikt. Hiermee konden weer wat gaten worden opgevuld. Samen met Boris ging Bas naar Lelystad om Klaas te bezoeken en enkele mooie verhalen uit Lambieks geschiedenis op te nemen.
Archiefvondsten: het orginele briefje van Kees uit 2008 met daarop met de namen van de voormalige Lambiek-medewekers, en een handgeschreven brief van André Franquin uit 1983 over de Marsupilami-tekening rond Lambieks vijftiende verjaardag.
Het Verhaal van Lambiek
Met hun digitale bibliotheek vol archiefmateriaal konden Bas en Kjell eindelijk de geschiedenis gaan optekenen. In juni 2018 contacteerde Bas de redactie van het plaatselijke geschiedenisblad Ons Amsterdam met de melding dat een belangrijke culturele instelling in de hoofdstad Abraham zou gaan zien. Aangezien dit blad regelmatig artikelen plaatst over interessante en historisch belangrijke winkels, werd Bas gevraagd of hij zelf een stuk over Lambiek wilde aanleveren. Het verscheen in de editie van oktober 2018, en richtte zich vooral op de winkels rol in Amsterdam. Daarnaast schreef Bas voor het novembernummer van StripNieuws een artikel van vijf pagina's over het belang van Lambiek voor de stripcultuur. Intussen werkte Kjell een maand lang stug door om de noeste archiefarbeid van de voorbije maanden in een lopende tekst te gieten, die op Lambiek.net zou verschijnen. Hij waakte ervoor dat geen enkele gebeurtenis of medewerker onvermeld bleef. Een bijkomend voordeel was dat hij tegelijkertijd enkele onvolledigheden en foutjes op onze eigen website kon opmerken en corrigeren. Eind september 2018 had Kjell de eerste versie klaar, die Bas vervolgens redigeerde, bewerkte, aanvulde en, waar nodig, censureerde. De hoofdstukken van deze kroniek werden opgedeeld in periodes aan de hand van Lambieks verschillende adressen. Bas en Kjell besloten deze hoofdstukken in de aanloop naar het jubileum als een wekelijks feuilleton op de site te plaatsen, beginnend op 8 oktober en eindigend op de werkelijke feestdag, 8 november. In de archieven vond Bas het nodige beeldmateriaal om belangrijke gebeurtenissen uit de Lambiek-geschiedenis te illustreren. Kjell haalde nachten door om een Nederlandse vertaling van 'Het Verhaal van Lambiek' klaar te stomen. Toen de hoofdstukken werden gepubliceerd kreeg het werk veel bijval van Lambiek-vrienden van over heel de wereld. Aangezien het geheel onder flinke tijdsdruk was geschreven, herschreven en corrigeerden Bas en Kjell in jaren daarop regelmatig delen van hun Lambiek-saga. Eind 2020 en begin 2021 doorliep onze Amerikaanse proofreader Dan Schiff de tekst nogmaals, waarbij de algehele stijl en structuur werden geoptimaliseerd. Samen met Bas kon Dan nog meer historische context toevoegen, evenals toelichtingen rond zaken die voor Nederlanders en Amsterdammers gesneden koek zijn, maar voor buitenlandse lezers nagenoeg onbekend.
Cover van het jubileumboek '50 Jaar Lambiek', met daarop de originele zwartwit-tekening van Peter Pontiac van de winkel op Kerkstraat 87. De kleurenversie uit 1989 was oorspronkelijk gebruikt voor een poster en als advertentiemateriaal.
Toch nog een boek!
Terwijl Kjell en Bas aan hun artikelen werkten, kon Boris Kousemaker het oorspronkelijke plan van een boek rond Lambieks jubileum niet loslaten. Als geen enkele uitgever het zou willen doen, zou hij het zelf wel financieren en publiceren onder het eigen label, Les Éditions Lambiek. Na vele telefoongesprekken met Bas ontstond het idee van een kunstboek, gevuld met het unieke tekenwerk dat in de loop der jaren voor Kees en Lambiek was gemaakt. Onze oude Lambiek-vriend Herwolt van Doornen bood zich aan om te helpen met de selectie van het materiaal. Maandenlang ging Boris door de Lambiek-archieven, waarbij vanalles boven water kwam: dozen of interessante en lang vergeten kunstwerken, waaronder originele tekeningen van Peter Pontiac en Windig & De Jong. Niet alles was geschikt voor Bas' A3-scanner, zoals het met verfvlekken besmeurde T-shirt van de overleden Goof Mensink, dat jarenlang als eerbetoon in de winkel hing, of het beruchte schilderij van 'Kees de Barbaar' door Alfredo Alcala, dat onze distributeur Bill Daley in de jaren '80 had laten maken. Deze en andere grote items werden speciaal voor ons gefotografeerd door Gert Jan Pos. Beschadigde items werden digitaal gerestaureerd door grafisch ontwerper Fake Booij, die toevalligerwijs ook bezig was met een boek over een vroege Lambiek-medekwerker, striptekenaar Flip Fermin.
Als aanvulling op aan het historische materiaal, vroeg Boris aan Lambieks artistieke entourage om gloednieuwe bijdragen en herinneringen. Winkelmedewerker Larie Cook tekende een prachtige tekstloze strip die de geschiedenis van de winkel als verschillende kamers binnenin een gebouw toont. Alex Wesselink liet Lambiek een taxi nemen naar ons verjaardagsfeest waar, net als in 2008, een rel is uitgebroken. Gerard Leever parodieerde een cover die hij als tiener in 1978 had gemaakt voor ons Lambiek Bulletin met een hertekende en humoristische variant. Aart Clerkx persifleerde Marc Sleens 'Nero'-album 'De Terugkeer van Geeraard de Duivel'. Zelfs uitgever Hansje Joustra en Comiclopedist Kjell Knudde kropen in hun tekenpen. Van buiten de stripwereld maakte de controversiële schilder Peter Klashorst een speciale strip in zijn typische vulgaire stijl. Andere artiesten die een grafisch eerbetoon maakten waren Mattt Baay, Paul Bodoni, tv-kok Alain Caron, Eddie de Jong, Edwin Hagendoorn, Pieter Hogenbirk, Maarten Janssens, Bas Köhler, Kjell Knudde, Gabriël Kousbroek, Frenk Meeuwsen, Floris Oudshoorn, Martijn F. Overweel, Remco Polman, Gert Jan Pos, José Quintanar, Marcel Ruijters, Lae Schäfer, Pepijn Schermer, Eric Schreurs, Roel Smit, Joost Swarte, Trik, Guido van Driel, Herwolt van Doornen, Erik Varekamp, Willem Verburg, Lukas Verstraete, Berend J. Vonk, Eric Why en Menno Wittebrood.
De tekening van Eric Schreurs voor Lambieks vijftigste verjaardag, die ook als uitnodiging werd gebruikt voor het feest op 10 november.
De tijdlijn van Bas en Kjell bepaalde ook de structuur van het boek, die werd opgedeeld in hoofdstukken aan de hand van de vijf winkellocaties. Bas schreef introducties voor elk hoofdstuk en onderschriften bij de afbeeldingen. Geschreven herinneringen werden aangeleverd door vroege klant Rob Menko, vaste bezoeker Vincent Polverino, journalist Joost Pollmann en Kerkstraat-kennis Marcel Reijneveld, wiens hond Kobus een groot fan was van Boris.. Het was niet meer dan gepast dat Klaas Knol het voorwoord zou schrijven. Vor onze internationale klanten vertaalde Kjell de tekst in het Engels, waarmee een afzonderlijk bijvoegsel werd samengesteld, dat ook online beschikbaar werd gemaakt. Het lastigste bleek nog het vinden van een geschikte vormgever. Tevergeefs contacteerde Boris enkele vrienden, maar niemand had tijd. Toen we iemand vonden die de klus wilde klaren, trok deze zich pas enkele weken later terug, waardoor we weer terug bij af waren. En dat terwijl de deadliner dichterbij kwam. Bas opperde vervolgens Cyril Koopmeiners voor, die als grafisch vormgever bij Scratch Books werkte en bijzonder goed werk had verricht met de uitgebreide historische dossiers in de 'Heinz' verzamelboeken. Toevallig was Cyril ook aanwezig geweest bij het oriënterende gesprek dat Bas in 2016 met Hansje Joustra had gehad. Cyril offerde zijn vakantie op en stelde het boek in recordtempo samen, met een resultaat dat boven al onze verwachtingen was. Een groot voordeel was dat Cyril bovenop zijn grafische kunde ook zijn eigen historische kennis van Lambiek en zijn tekenaarskring meebracht. Met grote nauwkeurigheid maakte Cyril digitale collages aan de hand van foto's van de tekeningen op de muur ons ons oude studio-appartement en de eerbetonen op de kist van Kees. Het origineel van Peter Pontiacs overzichtstekening van Kerkstraat 78 bleek een stijlvolle en toepasselijke cover, die bovendien het liggende formaat van het boek inspireerde. Op 26 oktober werden de bestanden naar de drukker gestuurd.
9 november 2018: het boek is gedrukt en bezorgd!
50 jaar Lambiek: het feest
Op vrijdag 9 november 2018 arriveerden de 750 exemplaren van het 88-pagina's tellende boek '50 Jaar Lambiek' net op tijd, vlak voor het grote feest de volgende dag. Het Lambiek-team had nog net genoeg tijd om met de hand de lege plek op pagina 16 op te vullen met de originele door Joost Swarte ontworpen Lambiek-stempel. Sindsdien is het boek '50 Jaar Lambiek' te koop in onze winkel op Koningsstraat 27, maar ook via onze webshop. Tussen de eigenlijke verjaardag op donderdag 8 november en het feest op zaterdag 10 november kreeg Lambieks jubileum aandacht in het SBS-nieuwsprogramma Hart van Nederland, en in de kranten De Telegraaf en Het Parool. Als aanvulling op het sympathieke Parool-artikel van journalist Peter van Brummelen, werd de tekening die Eric Why voor ons jubileumboek had gemaakt op 8 november 2018 gebruikt als cover van de PS-bijlage van de krant.
Op 10 november 2018 presenteren Bas Schuddeboom en Boris Kousemaker het Lambiek-jubileumboek in De Waag 2018. (Foto: Marco Buddingh).
Op zaterdagavond 10 november 2018 vierden we Lambieks vijftigste verjaardag in café/restaurant De Waag op de Nieuwmarkt in Amsterdam. De ingang van het gebouw was tijdelijk versierd met een extra exemplaar van het Lambiek ZIP-bord. In zijn openingsspeech bedankte Boris Kousemaker iedereen die ervoor had gezorgd dat Lambiek de afgelopen vijftig jaar had weten te overleven, dus vooral onze trouwe klanten. Hij presenteerde ook het eerste exemplaar van het boek '50 Jaar Lambiek'. Jammer genoeg was Klaas Knol wegens griep afwezig en kon hij het eerste exemplaar niet in ontvangst nemen. Daarom werd het boek overhandigd aan Bas Schuddeboom, die in 2018 veel van zijn vrije tijd besteed aan het Lambiek-jubileum. Daarna nam Stripmaker des Vaderlands en Lambiek-coryfee Margreet de Heer het woord met een persoonlijk eerbetoon aan Kees Kousemaker en een dankwoord aan Boris voor het in leven houden van Lambiek.
Kiek voor Kriek in De Waag, waarop iedereen een Gutsman-shirt draagt(Foto: Marco Buddingh).
Veel van Lambieks vaste bezoekers, evenals voormalige en huidige medewerkers waren aanwezig. Naast Klaas was een andere opvallende afwezige Erik Kriek, die er om medische redenen niet bij kon zijn. Als verrassing en eerbetoon werd vanaf het balkon in De Waag een foto genomen van alle feestvierders in een T-shirt met zijn personage 'Gutsman'. We zagen die avond veel bekende gezichten, zoals de stripmakers Aart Clerkx , Margreet de Heer, Maia Matches, Remco Polman, Marcel Ruijters, Lae Schäfer, Joost Swarte, Theo Van den Boogaard, Peter van Dongen, Guido van Driel, Eric Schreurs en het voltallige Lamelos-team, (oud)medewerkers Abel Schoenmaker, Tijn Snoodijk, Kjell Knudde en Bas van der Zee, distributeur Ron Poland, uitgever Hansje Joustra, boekontwerper Cyril Koopmeiners en de journalisten Natasja van Loon en Joost Pollmann, om er maar een paar te noemen.
"Kaiser Küttlipp II" (oftewel Martyn F. Overweel) en Boris Kousemaker tijdens het 50 jaar Lambiek-feest in 2018.
Terwijl de festiviteiten in De Waag in volle gang waren, vond er in Lambiek een gelijktijdig feestje plaats onder toeziend oog van Jurrien de Vries. Toen de mensen uit De Waag langzaam maar zeker naar Lambiek trokken werd het feestje opeens een afterparty tot in de vroege uurtjes. DJ Martyn F. Overweel speelde enkele rockin' beats in onze winkel, verkleed als Kaiser Küttlipp II, de dubbelganger van de Duitse keizer Wilhelm II. We hebben geen idee waarom de Kaiser in zo'n goede stemming was. Per slot van rekening was het de volgende dag 11 november, precies honderd jaar nadat hij de Eerste Wereldoorlog verloor!
Nawoord
Zelfs wij zijn verbaasd dat onze winkel het al meer dan vijf decennia weet uit te zingen. Zoals Oliver MacNamee in een artikel rond Lambiek's 50-jarig bestaan op zijn website Comicon stelde: "50 jaar? Dat is voor elke zaak tegenwoordig een gigantische mijlpaal, om nog maar te zwijgen over een stripwinkeltje dat tijdens de Summer of Love [sic] opende." Inderdaad, toen we in 1968 begonnen, bestonden gespecialiseerde stripwinkels alleen in de Verenigde Staten. Inmiddels zijn al deze oudere winkels verdwenen! In de voorbije halve eeuw trotseerden we scepticisme, ontmoediging en onderschatting. We overleefden overstromingen, diefstallen, vandalisme, rivaliteit van het Internet, hoge huurprijzen, adreswijzigingen en de dood van onze stichter. En dit alles was onmogelijk geweest zonder onze trouwe entourage en klanten! Lambiek wil alle klanten, medewerkers, verkopers, tentoongestelde en signerende kunstenaars, sympathisanten, Facebookvolgers en bijdragende schrijvers en tekenaars bedanken voor vijf decennia aan plezier, vertier en herinneringen. Op naar het centennium!
Kjell Knudde
Bas Schuddeboom
Dan Schiff
Onze winkel op de Koningsstraat, door Lae Schäfer (2016).